اقتصاد کشور ترکیه

مقامات ترکیه بر اساس برنامه بلند مدت در حوزه های اقتصادی، انرژی، سیاست خارجی، سلامت، حمل و نقل و توریسم که یک دهه قبل در پارلمان تصویب کردند بر آن هستند که کشور جمهوری ترکیه در سال 2023 جزو 10 اقتصاد برتر جهان شود.
سال 2023 میلادی صدمین سال تاسیس جمهوری ترکیه است و مقامات ترکیه با «چشم انداز 2023» می خواهند به استقبال صدمین سال تاسیس جمهوری در کشورشان بروند.

صنایع ترکیه به صنایع اروپا به نوعی وابستگی دارند اما بدین گونه نیست که خود مشارکتی در سیاست گذاری و انجام امور نداشته باشند. ماشین آلات مدرن صنعتی برندهای معروف دنیا را به کشور خود آورده و در تولید با آنها مشارکت می کنند. بانکهای ترکیه نیز سیاست های مشابهی را دنبال می کنند. اخیرا چین، بانک نساجی ترکیه را خریداری کرد، از 92 بانک، تعداد 83 بانک ترکیه، بانک های خصوصی هستند. اغلب سهامداران بانک های ترکیه از جمله بانک ترکیه و انگلیس یا بانک اچ اس بی سی یا بانک ایش بانک، خارجی هستند.
در سفری که با تور استانبول به این شهر دارید، سری به بازارهای میوه و سبزیجات استانبول بزنید، شهری با تنوع سبزیجات و میوه که محلی مناسب برای دوستداران میوه و خوراک سبزیجات است و اما باید ترکیه را در صادرات میوه و سبزی بسیار پیشرفته دانست.

در ضمن گوجه فرنگی، در صدر صادرات سبزی قرار دارد و توت فرنگی نیز در رتبه اول صادرات میوه این کشور قرار گرفته است. موضوع اصلی این است که بخش کشاورزی یکی از مهمترین بخش های اقتصادی (چه اقتصاد داخلی چه تجارت بین المللی) ترکیه به حساب می آید. توسعه صادرات این کشور نشانه ارزش یافتن نام  ترکیه در زمینه صادرات محصولات کشاورزی است. کمال کایماز، رئیس اتحادیه صادرکنندگان میوه و تره بار ترکیه و رئیس اتحادیه کشورهای تولیدکننده مرکبات حوزه مدیترانه اعلام کرده بود که با وجود رکود اقتصادی در جهان، اعضای این اتحادیه به 95 درصد اهداف تعیین شده در سال 2009 رسیدند. این اتحادیه در سال های قبل برای صادرات 2 میلیارد دلار برنامه ریزی کرده بود که 1/95 میلیارد دلار آن محقق شد.

صنعت نساجی ترکیه
صنعت نساجی ترکیه شامل صنایع منسوجات،‌ پوشاک و چرم از جمله صنایعی است که دولت ترکیه قصد دارد تا حجم صادرات آن‌ها را تا سال ۲۰۲۳، که مصادف با یکصدمین سال تأسیس ترکیه نوین می‌باشد، به ۷۵ میلیارد دلار برساند.
از این مقدار 25 میلیارد دلار در بخش نساجی و 50 میلیارد دلار در بخش پوشاک صادر خواهد شد که این صادرات 15 درصد از ارزش 500 میلیارد دلار هدف صادراتی ترکیه در سال مذکور خواهد بود. مجموع صادرات منسوجات و پوشاک در سال‌های 2011، 2012 و 2013 به ترتیب بالغ بر حدود 25، 27 و 30 میلیارد دلار بوده است.

سهم منسوجات از کل صادرات این کشور در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ به ترتیب بالغ بر ۷/۸ و ۷/۹ درصد بوده و این نسبت برای پوشاک در همان سال‌ها بالغ بر ۸/۷ و ۴/۸ درصد بوده است. به عبارت دیگر نساجی و پوشاک سهمی در حدود ۱۸ درصد از کل صادرات کشور ترکیه در سال ۲۰۱۳ را تصاحب نموده‌اند.
اتحادیه اروپا یکی از بازارهای هدف صادراتی منسوجات و پوشاک کشور ترکیه می‌باشد به نحوی که در حدود ۱۶ درصد از سهم بازار منسوجات و ۱۳ درصد از سهم بازار پوشاک کشورهای اتحادیه اروپا در تصرف محصولات ترک می‌باشد.
روسیه، ایتالیا و آلمان بزرگترین مشتریان منسوجات کشور ترکیه هستند و آلمان و انگلستان و اسپانیا نیز بزرگترین مشتریان پوشاک این کشور می‌باشند. سهم ترکیه از تجارت منسوجات و پوشاک در جهان نیز به ترتیب ۳/۹ و ۳/۴ درصد است. مهم‌ترین دلیل این موفقیت پایین بودن هزینه دستمزد در کشور ترکیه در مقایسه با اروپا می‌باشد.مجموعه‌ی این عوامل در کنار دانش و مهارت تولید انبوه، سرمایه‌گذاری مطلوب، استفاده از ماشین‌آلات مدرن و مواد اولیه مرغوب باعث شده که صنعت نساجی و پوشاک ترکیه به یک صنعت ممتاز، ارزآور و درجه یک تبدیل گردد به نحویکه برنامه‌ریزان اقتصادی و استراتژیک آن کشور هدف ۷۵ میلیارد دلاری با سهم ۱۵ درصدی از مجموع صادرات کشور را برای این صنعت در سال  ۲۰۲۳در نظر گرفته‌اند.
از مجموع حدود ۶۰ هزار شرکت فعال در این صنعت، در حدود ۶۰درصد در بخش تولید پوشاک فعالیت می‌نمایند که این نشان‌دهنده هدف‌گذاری این صنایع برای تولید کالای نهایی در بخش نساجی می‌باشد. پوشاک که در انتهای زنجیره تولید منسوجات قرار دارد دارای بالاترین ارزش‌افزوده، قدرت صادرات و ارزآوری بالا و بیشترین امکان اشتغالزایی بوده و به نسبت سایر رشته‌های صنعت نساجی به سرانه سرمایه‌گذاری کمتری نیز احتیاج دارد. علاوه بر موارد پیش گفته، موقعیت جغرافیایی ممتاز کشور ترکیه نیز سهم شایانی در توسعه تجارت این بخش از اقتصاد آن کشور داشته است. دسترسی آسان و سریع به بازارهای اروپا، روسیه و خاورمیانه باعث کاهش هزینه‌های حمل و نقل و کاهش زمان تحویل کالا می‌گردد که بسیار تعیین‌کننده می‌باشد.
در یک نظر، صنعت نساجی و پوشاک، صنعت کشاورزی به همراه صنایع خودروسازی، لوازم خانگی و صنعت گردشگری از ارکان اصلی اداره کشور ترکیه در ابعاد اقتصادی و اجتماعی می‌باشد و تصمیم‌گیران آن کشور با درک صحیح از توانایی‌های این صنعت،‌ سهم قابل اعتنایی را در رشد اقتصادی برای آن قائل شده‌اند.
خودروسازی
خودروسازی از اواخر دهه ۱۹۶۰ نقش مهمی را در بخش تولیدات ترکیه ایفا کرد. شرکت های اصلی در تولید خودرو، عمدتاً در منطقه مرمره قرار دارند. ترکیه در سال ۲۰۱۰ در رده هفتم تولید کنندگان خودرو در اروپا قرار گرفت. در سال ۱۹۵۹کارخانه اتومبیل سازی ترکیه با نام(otosan)برای تولید مدل های شرکت فورد، تحت لیسانس ترکیه در استانبول تاسیس شد.این کارخانه، نخستین کارخانه خودروسازی در کشور ترکیه بود همچنین تولید کنندگان جهانی مانند تویوتا، هیوندا، اپل،هوندا و مرسدس بنز محصولاتشان را در کارخانه های ترکیه تولید می کنند.
کشتی سازی
طبق آمار سال ۲۰۰۷، ترکیه در زمینه تولید و ساخت کشتی باری و نفت کش در رده چهارم دنیا، بعد از چین، کره جنوبی و ژاپن قرار دارد. همچنین در زمینه تولید کشتی های تفریحی و شیک، ترکیه بعد از ایتالیا، آمریکا و کانادا قرار دارد.
ساخت و ساز و عمران
بخش عمران و ساخت و ساز ترکیه، بسیار پویا و فعال است. بنا به گزارش اخبار مهندسان ENR در سال ۲۰۰۹، ۳۳ شرکت پیمانکاری و ساختمان سازی ترکیه در لیست بهترین مهندسان عمران جهان جای گرفتند. در این سال صنعت ساخت و ساز ترکیه، پس از چین، در رتبه دوم جهان قرار گرفت. از جمله شرکتهای برتر ترکیه می توان به رنسانس(Renaissance)، پولیمکس (Polimeks)اینکا (ENKA) و گاما (GAMA) اشاره کرد.
لوازم خانگی و تجهیزات برقی
وستل (Vestel)، یکی از بزرگترین شرکتهای تولید صنایع الکترونیکی در ترکیه و از بزرگترین تولید کننده های تلویزیون در اروپاست. این شرکت کار خود را از سال ۱۹۸۴ شروع کرده است. فروش این شرکت در سال ۲۰۱۰ در حدود ۲/۸ میلیارد دلار بوده است شرکت آرچلیک (Arcelik A.S)، شرکت مطرح دیگری در این زمینه است که در سال ۱۹۵۵ تاسیس شد. شرکت آرچلیک، سومین شرکت تولید کننده لوازم خانگی در اروپا، بعد از الکترولوکس (Electrolux) و ایندزیت (Indesit)، است. تولیدات اصلی این شرکت شامل وسایل برقی از جمله یخچاله فریزرماشین ظرفشویی جاروبرقی و… است. این شرکت محصولات خود را به بیش از یکصد کشور صادر می کند؛ همچنین در ایران هم شعبه و دفتر فروش دارد. این شرکت ده برند مختلف از جمله بکو (BEKO)، آرچلیک (Arcelik)، بلومبرگى (Blomberg) و غیره را شامل میشود.